Het sternoclaviculair gewricht (SC-gewricht) is voor velen misschien een onbekend gewricht. Hoewel onbekend en klein van stuk is dit toch een belangrijke schakel in het bewegen van de schouder. Het is zelfs de enige benige verbinding van de schoudergordel met de romp!
In dit artikel bespreken we de anatomie van het SC-gewricht. Onderaan vind je meer informatie over de verschillende aandoeningen van dit gewricht.
Botstructuren van het SC-gewricht
Het SC-gewricht is een verbinding tussen het sternum en de clavicula, dit zijn het borstbeen en het sleutelbeen. Dit gewricht maakt onderdeel uit van de schoudergordel en bevindt zich aan de voorzijde van de borstkas.
Het borstbeen is plat en bestaat eigenlijk uit drie delen. Het bovenste gedeelte wordt het manubrium sterni genoemd en is tevens het breedste gedeelte van het borstbeen. Bovenop is aan weerszijde een inkeping aanwezig die de gewrichtskom vormt, deze begeven zich net onder de hals. Verder naar beneden hebben we het corpus sterni, dit is het grootste gedeelte waar de ribben op aanhechten. Onderaan het corpus sterni bevindt zich nog een puntje, het processus xhiphoideus.
De gewrichtskop wordt gevormd door het sleutelbeen. Dat loopt vanuit het borstbeen schuin naar achter waar het een tweede gewricht maakt met het acromion, het zogenaamde acromioclaviculaire gewricht (AC-gewricht). Het sleutelbeen dankt zijn naam aan het feit dat hij, net als een sleutel,om zijn lengte-as draait bij het voorwaarts heffen van de arm. Het is een langwerpig botstuk met twee flauwe bochten erin, hierdoor lijkt het van bovenaf gezien een S-vorm te hebben. Daardoor ontstaat er ruimte voor zenuw- en vaatbundels om achter het sleutelbeen langs te gaan zonder in de verdrukking te komen, zo worden ze tegelijkertijd beschermd. Het sleutelbeen is van buitenaf over de gehele lengte makkelijk te voelen. Wanneer men de armen ontspannen naast het lichaam heeft hangen dan ligt het sleutelbeen (bijna) helemaal vlak.
Tussen het borst- en sleutelbeen is een kraakbenig schijfje aanwezig, dit noemen we een discus. Hierdoor past het gewricht beter op elkaar en wordt bewegen gemakkelijker gemaakt.
Er zijn vele bewegingsrichtingen mogelijk in het SC- gewricht, het sleutelbeen wordt hier bewogen ten opzichte van het borstbeen. Zo draait het sleutelbeen om zijn lengte-as wanneer de bovenarm geheven wordt. Bij het optrekken en naar beneden duwen en het naar voren of achteren bewegen van de schouders beweegt het sleutelbeen ook ten opzichte van het borstbeen mee.
Kapsel en banden van het SC-gewricht
Om het SC-gewricht heen is een vrij dik gewrichtskapsel aanwezig, dit zorgt ervoor dat de botuiteinden stevig op elkaar blijven, maar er toch voldoende beweeglijkheid over blijft. Door middel van gewrichtsbanden, ook wel ligamenten genoemd, wordt dit kapsel verstevigd.
Zo is er een ligament aan de voor- en achterkant van het gewricht dat het borstbeen en sleutelbeen verbindt, dit zijn het ligg. sternoclaviculaire anterius en posterius. Maar er is ook een ligament aanwezig dat de beide sleutelbeenderen aan elkaar vastmaakt welke het lig. interclaviculaire genoemd wordt. En dan is er nog een ligament dat het sleutelbeen verbindt met de 1e rib die achter en onder het sleutelbeen ligt, dit is het lig. costoclaviculaire.
Spieren van het SC-gewricht
Het SC-gewricht wordt bewogen wanneer de schouder beweegt. Het is dus niet mogelijk om alleen het SC-gewricht te bewegen.
De m. subclavius zorgt, samen met het kapsel en de banden, voor stabiliteit van het SC-gewricht. Deze ligt aan de onderzijde van het sleutelbeen en verbindt deze met de eerste rib.
Een andere spier die aan het sleutelbeen vastzit is de grote borstspier, de m. pectoralis major. Deze waaiervormige spier zit vast aan het sleutelbeen, het borstbeen, de ribben en het vlies dat om de buikspieren heen zit. Hij eindigt op de bovenarm en is een belangrijke spier voor de functie van de schouder.
Vanuit de nek is er ook nog een spier die eindigt op het sleutelbeen en borstbeen, dit is de m. sternocleidomastoideus. Deze is in staat, naast het bewegen van de nek, het sleutelbeen wat te heffen.
Aandoeningen van het SC-gewricht
Via onderstaande links is meer te lezen over enkele vaak voorkomende aandoeningen van het SC-gewricht: