AC-gewricht luxatie


Een luxatie van het AC-gewricht komt vaak voor bij jonge actieve sporters. Bij deze aandoening raakt het sleutelbeen ontwricht van het schouderdak (‘uit de kom’). Dit kan gebeuren door een val op de punt van de schouder of wanneer men valt op een gestrekte arm of elleboog. Ook bij contactsporten kan een luxatie ontstaan door een directe klap op de schouder.

Wil je meer lezen over de anatomie van het AC-gewricht en hoe het gewricht eruit ziet? Lees dan eerst het artikel over het AC-gewricht.

AC-gewricht luxatie (uit de kom)

Gradaties van AC-gewricht luxaties

De ernst van deze aandoening is afhankelijk van de schade aan het gewrichtskapsel en de ligamenten van het AC gewricht. De mate van ontwrichting en dus de ernst van deze aandoening kan ingedeeld worden in 3 typen. In de literatuur wordt dan gesproken over de classificatie van Tossy 1,2 of 3.

Tossy 1

Dit is de meest voorkomende vorm van een AC luxatie. Er is sprake van een lichte beschadiging van het gewrichtskapsel zonder dat het AC gewricht is verplaatst. De zogenoemde coracoclaviculaire en de acromioclaviculaire ligamenten zijn verrekt maar nog wel intact. Er is een lichte pijn aanwezig en een lichte zwelling bij het AC gewricht te zien. Er is geen pijn bij de coracoclaviculaire ligamenten. Schouderbewegingen geeft een lichte herkenbare pijn ter hoogte van het AC gewricht

Tossy 2

Hierbij is er sprake van een complete scheur van het kapsel en een lichte verplaatsing van het AC gewricht. De acromioclaviculaire ligamenten zijn hier gescheurd. De coracoclaviculaire ligamenten zijn echter nog wel intact. Bij het lichamelijke onderzoek kan er nog wel eens twijfel ontstaan omdat de verplaatsing van het AC gewricht niet altijd even goed zichtbaar is. Er is sprake van een duidelijke pijn ter hoogte van het AC gewricht. Op de plek waar het sleutelbeen eindigt kan er een lichte zwelling te zien zijn. Er is bewegelijkheid in het sleutelbeen wanneer men er op drukt. Anders dan bij Tossy 1 is er wel pijn bij de coracoclaviculaire ligamenten.

Tossy 3

Dit is de meest ernstige vorm van de AC luxatie en betekent dat het gewricht helemaal uit de kom is. Hierbij zijn alle ligamenten van het AC gewricht gescheurd en er is sprake van een complete scheur van het kapsel. Hierbij ondersteund de patiënt de elleboog van de aangedane schouder. Dit wordt gedaan om een pijnlijke afhangende schouder te voorkomen.

Er is sprake van herkenbare pijn bij elke schouderbeweging en er is een duidelijke zwelling ter hoogte van het AC gewricht te zien. De ligamenten stabiliseren het gewricht niet meer waardoor het AC gewricht instabiel is. Als gevolg hiervan kan men het einde van de sleutelbeen in het gewricht gedrukt worden. Dit noemen we ook wel het pianotoetsfenomeen.

Diagnose van een AC-gewricht luxatie

De diagnose wordt gesteld middels een lichamelijk onderzoek. Bij een Tossy 2 en 3 kan het geluxeerde uiteinde van het sleutelbeen teruggedrukt worden op de oorspronkelijke plaats (pianotoetsfenomeen). Aanvullende röntgenonderzoek om eventueel breuken uit te sluiten en de diagnose te bevestigen is aan te raden.

Behandeling van een AC-gewricht luxatie

De behandeling van deze aandoening is afhankelijk van de ernst van de luxatie en van eventuele breuken. Tossy 1 en 2 worden meestal niet operatief behandeld maar conservatief onder leiding van een fysiotherapeut. Een sling of mitella wordt voor ongeveer 2 weken aangeraden om zo de schouder volledige rust te gunnen.

Hierna wordt er gestart met actieve fysiotherapie om de bewegelijkheid van het schoudergewricht te optimaliseren en eventueel de spieren rondom het AC gewricht en het schoudergewricht te versterken. De klachten van een Tossy 1 of 2 kunnen langdurig van aard zijn. Over het algemeen functioneert het gewricht wel weer naar behoren wanneer de pijn verdwijnt. Vaak is er echter nog lange tijd sprake van een lichte pijn ter hoogte van het gewricht.

Bij een Tossy 3 kan een operatieve behandeling nodig zijn. Hierbij wordt het gewricht hersteld en wordt het sleutelbeen ten opzichte van het schouderdak weer op de juiste manier gepositioneerd. De ligamenten worden gehecht met synthetische hechtmateriaal of er wordt gebruik gemaakt van een plaat en schroeven. Voorkeur van de chirurgen is echter een conservatieve behandeling. Dit hangt vaak af van de leeftijd en verwachtingen van de patiënt.

Een actieve sporter of iemand die zwaar lichamelijk werk moet verrichten met de schouder wordt sneller geopereerd dan iemand die het gewricht minder actief gebruikt. Wanneer een conservatieve behandeling niet voldoet zal er alsnog een operatieve behandeling worden overwogen.

Meer aandoeningen van het AC-gewricht

Andere aandoeningen van het AC-gewricht zijn AC-gewricht artrose en AC-gewricht artritis.